با افزایش آلودگی هوا، بالا رفتن هزینه های نگهداری خودرو های قدیمی و تشدید قوانین مربوط به تردد خودروهای فرسوده، اجرای طرح تعویض خودروهای فرسوده در سال ۱۴۰۴ بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. اگر خودرویی دارید که عمرش به ۲۰ سال رسیده یا بیشتر، یا می خواهید بدانید در صورت داشتن خودروی فرسوده چه امکانات و تسهیلاتی را میتوانید داشته باشید، این مقاله دقیقاً برای شماست. از شرایط جدید و مدل های مشمول گرفته تا نحوه ثبت‌نام در سامانه یکپارچه و مزایای اختصاصی طرح های ایران خودرو و سایپا، همه نکات مهم بررسی شده تا اطلاعات کافی برای تصمیم به ثبت نم در این طرح کسب شود.
بررسی کلی طرح تعویض خودروهای فرسوده
طرح تعویض خودروهای فرسوده، یکی از برنامه‌های حمایتی و زیست‌محیطی دولت است که برای اولین بار به‌طور رسمی از اوایل دهه ۸۰ اجرایی شد. هدف اصلی این طرح، کاهش آلودگی هوا، مصرف سوخت و تصادفات ناشی از خرابی خودروهای قدیمی بوده است. در این طرح، خودروهای با عمر بالا یا فاقد معاینه فنی معتبر از رده خارج می شوند و مالکان آن ها، بسته به شرایط، می توانند خودرو نو تحویل بگیرند یا از امتیازاتی نظیر اولویت در خرید خودرو های ثبت نامی استفاده کنند.
در سال ۱۴۰۴، با تشدید آلودگی هوا در کلان شهرها و فرسودگی بالای ناوگان خودرویی، دوباره توجه بیشتری به این طرح جلب شده است. اما باید توجه داشت که طرح جایگزینی خودروهای فرسوده الزاماً به این معنا نیست که به ازای هر خودرو قدیمی، بلافاصله یک خودروی نو تحویل داده می شود. در بسیاری از موارد، شرکت های خودروسازی مانند ایران خودرو و سایپا، شرایط ثبت نام ویژه ای برای صاحبان خودرو های فرسوده در نظر می گیرند؛ یعنی متقاضیان می توانند در برخی طرح های فروش یا قرعه کشی ها با اولویت ویژه یا قیمت های تخفیف دار شرکت کنند. این شرایط ممکن است از سوی هر خودروساز متفاوت باشد، و معمولاً پیش از اجرا، جزئیات کامل آن اعلام می‌شود. بنابراین، دارندگان خودرو های فرسوده بهتر است از همان ماه های ابتدایی سال، اطلاع‌رسانی ها را پیگیری کرده و مدارک و اطلاعات خودرو خود را برای ثبت نام آماده داشته باشند.
چه خودروهای فرسوده ایی در سال 1404 مشمول طرح تعویض هستند؟
در سال ۱۴۰۴، خودروهایی که بر اساس سن فرسودگی تعیین شده در قانون هوای پاک به حد نصاب رسیده اند، مشمول طرح تعویض خودروهای فرسوده خواهند بود. بر اساس قوانین مرتبط با هوای پاک و مصوبات ستاد حمل و نقل و سوخت کشور، سن فرسودگی برای خودروهای سواری شخصی ۲۰ سال، تاکسی‌ها ۱۰ سال، وانت بارها و کامیونت ها ۱۵ سال، و برای اتوبوس های شهری نیز ۱۰ سال در نظر گرفته شده است. بنابراین خودروهای شخصی تولید شده پیش از سال ۱۳۸۴ و خودروهای عمومی قدیمی تر از حدود سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴، در دسته فرسوده ها قرار می گیرند و مشمول این طرح می شوند.
البته فرسوده بودن یک خودرو فقط به سن آن مربوط نمی شود. شرایطی مانند داشتن سند قانونی و مالکیت قطعی، قابلیت حرکت، و سلامت نسبی خودرو از الزامات شرکت در این طرح هستند. به همین دلیل، همه مدل های قدیمی تر از ۲۰ سال خود به خود واجد شرایط نیستند، بلکه فقط خودروهایی که از نظر سازمان ثبت، قانونی و فعال محسوب می‌شوند، در فهرست مجاز جای می گیرند. از طرفی، عدم شرکت در این طرح نیز ممکن است با عواقبی برای مالک همراه باشد. برای خودروهای فرسوده ای که در مهلت اعلام شده اقدامی برای تعویض صورت نگیرد، محدودیت هایی از جمله عدم تمدید معاینه فنی، افزایش عوارض، ممنوعیت نقل و انتقال سند، و حتی منع تردد در محدوده های شهری پر تردد اعمال خواهد شد. این سیاست ها با هدف کاهش آلودگی هوا و خروج خودروهای کم‌ب ازده و آلاینده از چرخه تردد اجرا می شوند.
در مجموع، چه مالک یک خودروی شخصی باشید چه یک خودروی عمومی، اگر سن خودرویتان از حد مجاز عبور کرده، لازم است امسال پیگیر شرایط و ثبت نام در طرح تعویض باشید؛ زیرا نادیده گرفتن این موضوع می تواند هم برای محیط زیست و هم برای شما هزینه ساز باشد.
آخرین شرایط تعویض خودروهای فرسوده ایران خودرو در 1404
ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۴ شرایط ویژه‌ای برای جایگزینی خودروهای فرسوده اعلام کرده است. این طرح شامل خودروهای شخصی و تاکسی‌های فرسوده می‌شود. متقاضیان باید ابتدا اطلاعات شخصی و مشخصات خودروی فرسوده خود را در سامانه ستاد نوسازی خودروهای فرسوده به نشانی nnhk.ir ثبت کنند. شرایط ثبت‌نام در طرح تعویض خودروهای فرسوده ایران خودرو امسال به شرح زیر است:
| شرایط ثب نام | توضیحات |
| مشمولان طرح | خودروهای شخصی بالای ۲۰ سال، تاکسی‌های فرسوده بالای ۱۰ سال |
| مدارک مورد نیاز | سند مالکیت، کارت ملی، شناسنامه، برگه خلافی صفر، اطلاعات فنی خودرو |
| سامانه ثبت‌نام | سامانه ستاد نوسازی خودروهای فرسوده: nnhk.ir |
| محدودیت زمانی ثبت‌نام | تا تاریخ ۱ دی ۱۴۰۳ برای ورود به طرح و انتخاب خودرو |
مراحل ثبت‌نام در طرح ایران‌خودرو
- ورود به سامانه فروش اینترنتی ایران‌خودرو به نشانی ikco.ir
- انتخاب گزینه طرح جایگزینی خودروی فرسوده
- ثبت اطلاعات فردی و مدارک مالکیت
- واریز وجه پیش‌پرداخت
- انتظار برای نوبت تخصیص یا قرعه‌کشی
ثبت‌نام در طرح تعویض خودروی فرسوده ایران‌خودرو برای متقاضیان مزایایی مانند اولویت در تخصیص خودرو، امکان دریافت تسهیلات بانکی از مؤسسات طرف قرارداد، حذف بخشی از هزینه‌ها به‌واسطه اسقاط خودروی فرسوده و همچنین دسترسی به گزینه‌های متنوعی از محصولات روز ایران‌خودرو را فراهم می‌کند. این طرح تلاش دارد با تسهیل فرایند نوسازی، انگیزه خریداران را برای خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌ونقل کشور افزایش دهد.
خودروهای ارائه‌شده در طرح تعویض ایران‌خودرو
| مدل خودرو | مشخصات برجسته |
| پژو ۲۰۷ موتور TU3 | مصرف کم‌تر، موتور بهینه‌شده |
| دنا پلاس دستی EF7P | موتور EF7 پلاس، ظاهر به‌روز |
| دنا پلاس اتوماتیک | گیربکس اتوماتیک، آپشن‌های رفاهی |
| تارا دستی و اتوماتیک | طراحی جدید، کیفیت ساخت بهتر |
| رانا پلاس | اقتصادی، مناسب استفاده شهری |
| هایما S7 پرو | شاسی‌بلند پرقدرت برای خانواده‌ها |
آخرین شرایط تعویض خودروهای فرسوده سایپا در 1404
شرکت سایپا در سال ۱۴۰۴، طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را با هدف نوسازی ناوگان حمل و نقل و کاهش آلودگی هوا اجرا می کند. این طرح شامل شرایط خاصی برای متقاضیان است که بدین شرح می باشد: مالکان خودروهای سواری شخصی با سن بیش از ۲۰ سال و تاکسی های فرسوده با سن بیش از ۱۰ سال می توانند شرکت کنند. برای ثبت نام، ارائه مدارکی مانند سند مالکیت خودرو، کارت ملی، شناسنامه، برگه خلافی صفر، و اطلاعات فنی خودرو الزامی است. ثبت‌نام اولیه باید از طریق سامانه ستاد نوسازی ناوگان انجام شود و پس از آن، متقاضیان باید وارد سامانه فروش اینترنتی سایپا به نشانی saipa.iranecar.com شده و مراحل ثبت نام را تکمیل کنند. مراحل ثبت نام در طرح تعویض خودرو های فرسوده سایپا شامل:
- ورود به سامانه فروش اینترنتی سایپا
- انتخاب گزینه طرح جایگزینی خودروهای فرسوده
- ثبت اطلاعات فردی و مدارک مالکیت
- واریز وجه پیش‌پرداخت
- انتظار برای نوبت تخصیص یا قرعه‌کشی
خودروهای ارائه‌شده در طرح تعویض سایپا
در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده سایپا، متقاضیان می‌توانند از میان مدل‌های زیر انتخاب کنند:
| مدل خودرو | مبلغ پیش‌پرداخت (تومان) | موعد تحویل |
| کوییک GX-L | ۲۱۹,۵۹۴,۰۰۰ | اردیبهشت تا آذر ۱۴۰۴ |
| کوییک GXR-L | ۲۲۷,۹۰۰,۰۰۰ | خرداد تا آذر ۱۴۰۴ |
| ساینا GX-L دوگانه‌سوز | ۲۲۵,۱۹۴,۰۰۰ | تیر تا آذر ۱۴۰۴ |
| شاهین GL | ۴۱۸,۰۰۰,۰۰۰ | مهر ۱۴۰۳ |
متقاضیانی که در طرح تعویض خودروهای فرسوده سایپا شرکت می‌کنند، از مزایای قابل‌توجهی بهره مند می‌شوند. اول از همه، این افراد در اولویت تخصیص خودرو قرار می گیرند و برخلاف ثبت نام های عادی، نیاز به افتتاح حساب وکالتی ندارند. همچنین امکان دریافت وام یا تسهیلات از بانک های طرف قرارداد وجود دارد که پرداخت اقساطی را آسان تر می کند. کاهش برخی هزینه ها از جمله عوارض یا هزینه اسقاط نیز یکی دیگر از امتیازات این طرح است. علاوه بر این، شرکت‌کنندگان در طرح می توانند از میان چندین مدل خودرو سایپا انتخاب داشته باشند، که این موضوع انتخاب آگاهانه تری را برای خریدار فراهم می کند. افرادی که با هدف جایگزینی خودروی فرسوده در این طرح شرکت می کنند، شرایط ثبت نام آسان تری نسبت به متقاضیان عادی دارند. برای مثال، نیازی به افتتاح حساب وکالتی ندارند و معمولاً با پیش پرداخت کمتری می توانند وارد فرآیند خرید شوند. همچنین زمان تحویل خودرو برای آن‌ها سریع تر است و با اولویت بیشتری در لیست تخصیص قرار می‌گیرند. این موارد باعث شده تا طرح جایگزینی خودرو فرسوده برای خریداران واقعی که به دنبال نوسازی خودروی خود هستند، گزینه‌ای جذاب و مقرون‌به‌صرفه باشد.
نحوه ثبت نام در طرح تعویض خودروهای فرسوده در سامانه یکپارچه
سامانه یکپارچه تخصیص خودرو توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مدیریت یکپارچه فرآیند فروش خودرو در کشور راه اندازی شده است. این سامانه تنها به فروش خودروهای صفر کیلومتر محدود نمی شود، بلکه یکی از راه های اصلی برای ثبت نام در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده هم هست. در مقایسه با ثبت‌نام مستقیم در سایت هایی مانند ایران خودرو یا سایپا، سامانه یکپارچه امکان مشاهده و انتخاب طرح های مختلف از تمام خودروسازان کشور را در یک بستر فراهم می کند. بنابراین متقاضیانی که قصد تعویض خودرو فرسوده خود را دارند، ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام کنند. ثبت‌نام در این سامانه جامع تر است و نیاز به وارد کردن اطلاعات هویتی و اطلاعات دقیق خودرو فرسوده دارد، اما تمام مراحل را به‌صورت متمرکز و قابل پیگیری در اختیار کاربر قرار می دهد.
برای ثبت‌نام در طرح تعویض خودروی فرسوده، کافی است وارد سامانه esalecar.ir شوید و پس از ساخت حساب کاربری، از بخش طرح های ویژه، گزینه مربوط به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را انتخاب کنید. سپس باید اطلاعات خودروی فرسوده شامل شماره پلاک، شماره شاسی، شماره موتور و سایر مشخصات فنی را وارد کرده و مدارکی مانند کارت خودرو، برگ سبز، بیمه نامه و کارت ملی خود را آپلود نمایید. پس از انتخاب خودروساز مورد نظر (مثلاً ایران خودرو یا سایپا) و ارسال اطلاعات، درخواست شما بررسی می شود و در صورت تأیید، از طریق پیامک یا داشبورد سامانه، وارد مراحل بعدی شامل انتخاب خودرو جدید و پرداخت پیش پرداخت خواهید شد. برخلاف تصور بسیاری از افراد، این سامانه اکنون پیش نیاز اصلی ورود به طرح های تعویض خودرو فرسوده است و بدون ثبت نام در آن، امکان شرکت در فرآیند جایگزینی وجود نداردحتی اگر شرایط متقاضی کامل باشد.
سوالات متداول درباره طرح جایگیزینی خودروهای فرسوده
آیا امکان بازسازی خودروهای فرسوده وجود دارد؟
بازسازی خودروهای فرسوده از نظر فنی ممکن است، اما از نظر قانونی و اقتصادی به صرفه نیست. طبق قوانین، اگر خودرویی مشمول شرایط فرسودگی باشد ( سن بالا، آلایندگی زیاد یا نقص‌های ایمنی جدی)، حتی در صورت باز سازی ظاهری، باز هم فرسوده تلقی می شود و مجوز تردد شهری یا معاینه فنی دریافت نمی‌کند. به همین دلیل، شرکت در طرح های تعویض و دریافت خودروی جدید، گزینه‌ای منطقی تر و مقرون به صرفه‌تر محسوب می‌شود.
قیمت خرید خودروهای فرسوده چگونه ارزیابی می شود؟
قیمت خودروهای فرسوده توسط مراکز اسقاط رسمی و تحت نظارت وزارت صمت و سازمان محیط زیست تعیین می‌شود. ارزیابی بر اساس نوع خودرو، سال ساخت، وضعیت بدنه و موتور و همچنین ارزش قطعات قابل بازیافت انجام می گیرد. در طرح تعویض خودروهای فرسوده، معمولاً یک گواهی اسقاط به ارزش مشخص (که ممکن است بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان باشد) به مالک خودرو تعلق می گیرد و این مبلغ به عنوان بخشی از هزینه خرید خودروی جدید محاسبه می‌شود.
آیا امکان تعویض پلاک خودروهای فرسوده وجود دارد؟
خیر، تعویض پلاک برای خودروهایی که مشمول قانون فرسودگی هستند امکان پذیر نیست. خودروهای فرسوده باید از رده خارج شوند و مجوز تردد برای آن ها تمدید نمی‌شود. در صورتی که خودرویی فرسوده محسوب شود، راه مناسب ثبت نام در طرح تعویض و اسقاط خودرو است. پس از اسقاط، مالک می‌تواند خودروی نو با پلاک جدید دریافت کند.